Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ

                                                Αποτιμώντας τον Madman

                                                                                              του Σταμάτη Μαμούτου

Πριν λίγο καιρό συζητούσε με τον Πάνο. Ένα από τα παιδιά που, όταν ήμουν πιτσιρικάς, κάπου στα 1989, όντας μεγαλύτερος σε ηλικία με ενημέρωσε ότι υπήρχε μια πύλη για έναν μαγικό κόσμο. Μια πύλη την οποία μπορούσα να διαβώ αν άκουγα μια αντιγραμμένη κασέτα με επιλογές τραγουδιών από αυτές που μοιράζονταν συχνά εκείνη την εποχή. Ο μαγικός κόσμος ονομαζόταν heavy metal και η πύλη του άνοιξε τα σιδερένια φύλλα της για να μου επιτρέψει την είσοδο στην μαγεμένη επικράτεια όταν η ταινία της κασέτας έστειλε στα ηχεία του κασετοφώνου τους ήχους τραγουδιών όπως τα Metal Health των Quiet Riot, Over The Mountain του Ozzy Osbourne, Joan Crawford των Blue Oyster Cult και άλλα. 

Ο Πάνος Κρυπωτός και τα αδέρφια του, -ο Κωνσταντίνος ο «ψηλός», ο Άρης ο «Elvis» και ο Κυριάκος-, μου είχαν αντιγράψει σε κασέτα το LP Heavy Metal Wars. Μια συλλογή του 1984, που είχαν στην δισκοθήκη τους. Αυτό ήταν!! Μια ξεχωριστή σελίδα της ζωής μου είχε ανοίξει. Μέσα σε λίγους μήνες τα τέσσερα αδέρφια μου είχαν μάθει τα στέκια και με είχαν μυήσει στον heavy metal τρόπο ζωής.

Συζητώντας πρόσφατα με τον Παναγιώτη και με τον δικό του μέντορα στον κόσμο του σκληρού ήχου -μεγαλύτερο ξάδερφό του και καλό μου φίλο- Σταύρο Δημότση, για τον χαμό του θείου τους και φίλου μου Μίμη, μου είπαν ότι όσοι είμαστε ρομαντικοί παραμένουμε αιώνια παιδιά και δεν αισθανόμαστε τον χρόνο να μας βαραίνει. Μόνο σε δυο περιπτώσεις συνειδητοποιούμε ότι δεν είμαστε πλέον παιδιά. Όταν προκύπτουν θέματα υγείας και όταν χάνουμε δικά μας πρόσωπα. Τότε καταλαβαίνουμε ότι ο χρόνος έχει περάσει. Συμφώνησα.

Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώθηκε και με τον θάνατο του Ozzy Osbourne πριν λίγες μέρες. Ο Ozzy ανάπηρος, καθηλωμένος σε καροτσάκια. Νεκρός λίγες μόλις μέρες μετά την τελευταία συναυλία του. Να πάρει η οργή! Η αλληλουχία εικόνων και γεγονότων ήταν μια τέτοια υπενθύμιση. Ένα τράνταγμα στον ώμο μας από τους ουρανούς.

Ο χρόνος περνά και εμείς δεν καταφέρνουμε να πετύχουμε τους μεγάλους μας στόχους. Γερνάμε μαζί με τις ιδέες και τα μεγάλα μας οράματα για την πατρίδα, την κοινωνία και τον κόσμο. Γερνάει και η μουσική μας. Ο ήχος της ακούγεται αδιάφορος στα αυτιά των κουρδισμένων από την παγκοσμιοποίηση με ραπ, τραπ και λοιπά σκατά πολυεθνικών νεαρών σκουπιδιών, που κληρονομούν τον τόπο μας και την ιστορία του όσο εμείς μεγαλώνουμε. Τα «μεταλλικά ινδάλματα» σκουριάζουν μέσα στην αγωνία τους να κρατηθούν ζωντανά σε έναν κόσμο που αγνοεί την μουσική και ακολουθεί τους νόμους του marketing.

Ο Ozzy ήταν το πλέον χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα. Η ύστατη μετεμψύχωση του Διόνυσου, που ύψωσε, ίσως για τελευταία φορά, την σημαία του αχαλίνωτα ανορθολογικού rock’ n’ roll τρόπου ζωής, κατάντησε ένα παιχνιδάκι του αγοραίου marketing από την δεκαετία το ’90 κι έπειτα, θυμίζοντας παρηκμασμένες θεότητες από το Άρωμα του Ονείρου του Τομ Ρόμπινς. Ωστόσο, μολονότι η ζωή του Ozzy έλαβε αυτή την τροπή, η ιστορία των πρώτων του δύο δεκαετιών στον κόσμο της μουσικής θα μείνει χαραγμένη στις μνήμες όλων μας ως μια περίοδος απίστευτων εναλλαγών ανάμεσα στις κορυφώσεις και τους διασυρμούς, που βασίστηκε σε ρομαντικές αισθητικές προτάσεις και εκφράστηκε με έναν μυθιστορηματικό rock’ n’ roll ανορθολογισμό.

Βλέπω την φωτογραφία του δεκατριάχρονου εαυτού μου με την μαύρη μπλούζα και το λογότυπο του Ozzy και, τώρα που πέθανε ο «πρίγκιπας του σκότους», συνειδητοποιώ ότι μάλλον δεν θα ξαναπαίξω ποδόσφαιρο στην πλατεία Κύπρου, στις δώδεκα το βράδυ, με τους υπόλοιπους χεβυμεταλλάδες της Καλλιθέας, φορώντας την, όπως έκανα τα καλοκαίρια του 1991 και του 1992. Αν ζούσε ακόμη ο Ozzy, άραγε, θα άλλαζε κάτι; Ασφαλώς, όχι.

Κι αυτό γιατί ακόμη και αν, σαν από θαύμα, μαζευόμασταν ξανά όσα από τα «μεταλλικά» αλάνια εκείνης της εποχής παραμένουμε ζωντανά και αρτιμελή και γουστάραμε να θυμηθούμε την εφηβεία μας, παίζοντας μπάλα στα πενήντα μας, ο κόσμος αυτής της εποχής δεν είναι πλέον ο ίδιος με τον κόσμο του 1991. Η πλατεία Κύπρου έχει σήμερα τις μισές καφετέριες από τότε. Τα αυτοκίνητα δεν σταματούν να περνούν ποτέ. Οι θαμώνες των καταστημάτων εστίασης δεν πηγαίνουν πια για ύπνο πριν τα μεσάνυχτα, ώστε να μας αφήσουν την πλατεία του κέντρου της συνοικίας στην διάθεσή μας ενώ και οι κανονισμοί κοινωνικής συμβίωσης της νεοφιλελεύθερης κανονικότητας δεν επιτρέπουν αποκλίσεις όπως εκείνες των heavy metal days.

Μπάλα στην κεντρική πλατεία της πόλης τα μεσάνυχτα από μαυροντυμένους χεβυμεταλλάδες! Υπάρχουν πιθανότητες να δείτε πια κάτι τέτοιο; Σίγουρα όχι. Ο θάνατος του Ozzy απλώς μου το κατέστησε σαφές. Όσες πιθανότητες έχουμε να ακούσουμε ξανά, τώρα που πέθανε, μια νέα κυκλοφορία του Madman σαν εκείνες της δεκαετίας του ’80, άλλες τόσες υπάρχουν για να παίξουμε οι πενηντάχρονοι χεβυμεταλλάδες μπάλα στην πλατεία Κύπρου. Κάνω αυτή την σκέψη και τα μάτια μου βουρκώνουν. Όχι τόσο για τον χαμό του Madman. Όσο για τα χρόνια που περάσαμε μαζί του. Για αυτά που αφήσαμε πίσω χωρίς να το θέλουμε. Για το αθόρυβο και μεθοδικά βίαιο ξερίζωμα στοιχείων της αιώνιας ρομαντικής μας παιδικότητας. Για τον κόσμο του παρελθόντος που πέθανε μαζί του.

Με αυτές τις σκέψεις ως ύστατο χαιρετισμό προς τον «πρίγκιπα του σκότους» θα επιλέξω να σταθώ σε μερικά σημεία της μουσικής του διαδρομής. Πρόκειται για σημεία που στόχο έχουν να εκφράσουν προβληματισμούς και διαφωνίες σε παραδοχές για τον Ozzy, οι οποίες έχουν καταστεί γενικευμένες κανονικότητες, πριν καταλήξω σε μια σύντομη ιστορική αποτίμηση της παρουσίας του στα κοινωνικά και πολιτιστικά δρώμενα. 

To πρώτο heavy metal συγκρότημα ή το συγκρότημα που δημιούργησε το heavy metal ;

Τι πιστεύετε εσείς; Ήταν οι Black Sabbath το πρώτο heavy metal σχήμα; Ή, μήπως, ήταν το συγκρότημα που έγραψε πρώτο τα περισσότερα heavy metal τραγούδια; Έχω την εντύπωση ότι ισχύει το δεύτερο. Οι Sabbath με τον Ozzy στα φωνητικά, μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’70, φρονώ ότι είναι δύσκολο να κατηγοριοποιηθούν ως heavy metal συγκρότημα, υπό την προϋπόθεση ότι ό όρος heavy metal γίνεται νοητός με τον τρόπο που αποτυπώθηκε και διαδόθηκε κατά την δεκαετία του ’80. Ναι, σε κάθε δίσκο τους μέχρι το 1978 υπάρχουν ένας δύο heavy metal ύμνοι. Με ήχο «μεταλλικό», με στίχους που αντλούν θεματικές από το πεδίο της ρομαντικής σκέψης και αισθητικής. Όμως, συνολικά, η μουσική τους ταυτότητα, κατά την δεκαετία του ’70, απείχε εμφανώς από το να ήταν εξολοκλήρου «μεταλλική».

Ασφαλώς, αναγνωρίζω ότι στο Lp Sabotage ο ήχος τους απέκτησε ένα ιδιαίτερα βαρύ σμάλτο. Όμως, συνολικά η δισκογραφική τους παρουσία, μέχρι την αποχώρηση του Ozzy από τα φωνητικά, ήταν κυρίως blues based heavy rock, με σαφώς πιο μεταλλικό και ταυτόχρονα περισσότερο progressive προσανατολισμό στα υποτιμημένα αλλά εξαιρετικά album που κυκλοφορήσαν στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '70. Δεν είναι τόσο δύσκολο να το αντιληφθεί κανείς. Το δύσκολο είναι, μάλλον, να το παραδεχτεί ερχόμενος σε σύγκρουση με την διαμορφωμένη επικρατούσα αφήγηση.

Η έλευση του Dio στα φωνητικά έστειλε τους Sabbath ένα βήμα πιο κοντά στο heavy metal. Ωστόσο, heavy metal συγκρότημα -ή για την ακρίβεια, ο ορισμός του heavy metal συγκροτήματος- οι Black Sabbath έγιναν έχοντας στο μικρόφωνο τον Martin. Με τον Martin στα φωνητικά και τον Powel στα τύμπανα αποτέλεσαν τους αληθινούς heavy metal βασιλιάδες.

Αντιθέτως, από το 1970 μέχρι το 1979, οι Black Sabbath ήταν το συγκρότημα που έγραψε και έπαιξε μερικά από τα πρώτα και πιο ωραία heavy metal τραγούδια. Δεν ξέρω, όμως, αν είναι ορθό να θεωρούμε, γενικολογώντας χοντροκομμένα, ότι το 1970 υπήρχε ήδη ένα ολοκληρωμένα heavy metal συγκρότημα. Ναι, οι Sabbath ήταν οι γεννήτορες του «μεταλλικού ήχου». Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι ήταν και heavy metal μπάντα ήδη από το 1970.

 

Η προσωπική διαδρομή του Ozzy

Μπορεί οι Sabbath της δεκαετίας το ’70 να είχαν διαμορφωμένη μια μουσική ταυτότητα που μόνο μέσω σταδιακών μεταβολών έγινε εξολοκλήρου heavy metal. Ωστόσο στην προσωπική μουσική διαδρομή του Ozzy τα πράγματα πήραν αμέσως διαφορετική τροπή. Συνεργαζόμενος με καταπληκτικούς μουσικούς ο Madman έδειξε από το 1980 ότι θα γινόταν ένας από τους σημαιοφόρους του αυθεντικού heavy metal. Διαμορφώνοντας έναν ήχο που, ενώ κρατούσε τις παλιές επιρροές των Sabbath ολοζώντανες ενσωμάτωνε στοιχεία του NWOBHM και του αμερικανικού heavy metal, o Ozzy κυκλοφόρησε μερικά albums διαμάντια του «μεταλλικού ήχου», τα οποία τον οδήγησαν δικαίως στην κορυφή.

Εξαιρετικό ξεκίνημα με το Blizzard Of Oz και αποθεωτική συνέχεια με το ανυπέρβλητο Diary Of a Madman, κατάκτηση της κορυφής με το Bark At The Moon και μετάβαση σε πιο γλυκό ήχο με το Ultimate Sin. Κάπου εκεί η ιστορία είχε γραφτεί. Ασχέτως του τι ακολούθησε (για την ακρίβεια δυο σχετικά καλά αλλά εμφανώς κατώτερα studio albums, μέχρι την γενικότερη και παγκόσμια συντριβή του σκληρού ήχου από την δεκαετία του ΄90 κι έπειτα) ο Madman είχε γίνει κάτι σαν Jim Morrison του heavy metal. Με την διαφορά ότι στην δική του μετενσάρκωση του θεού Διόνυσου η αχαλίνωτη αρχέγονη μέθη δεν συνοδευόταν από μια λογοτεχνική πνευματικότητα (όπως συνέβη στην περίπτωση του Morrison) αλλά από έναν απείθαρχο παιδικό ψυχισμό ενός Άγγλου rock χούλιγκαν που ήταν ικανός για το χειρότερο και το καλύτερο.

Το icon του Ozzy που αναδεικνυόταν στην σκηνή, πέρα από τον προσωπικό μύθο της αχαλίνωτα διονυσιακής ζωής του, συγκροτήθηκε πάνω σε καθαρά νεορομαντικές αισθητικές γραμμές. Μεσαιωνικά κάστρα ως σκηνικά στις συναυλίες και ανάλογα ρούχα (στην περιοδεία του Diary Of a Madman), παραπομπές σε ταινίες τρόμου και λογοτεχνικά αρχέτυπα του ρομαντικού fantasy σε εξώφυλλα και video clips (Bark At The Moon, Blizzard Of Ozz και Ultimate Sin). Η σημαία του Ρομαντισμού κυμάτιζε περήφανα πάνω από το ζαλισμένο από το αλκοόλ κεφάλι του άρχοντα της νύχτας. Ακόμη και μετά την υποταγή του στα κελεύσματα της νέας εποχής και τον εκφυλισμό του σε τηλεοπτική περσόνα μετά το 1990, οι ρομαντικές αισθητικές γραμμές τον συνόδευσαν σε κάθε κυκλοφορία του μέχρι το τέλος της ζωής του.

 

 Ο καλύτερος φίλος και άλλες ιστορίες (για αγρίους)

Η μουσική βιομηχανία μέσω των ΜΜΕ είχε διαμορφώσει κατά την δεκαετία του ’80 την γενική πεποίθηση ότι ο Randy Rhoads ήταν ένας αδερφικός φίλος του Ozzy που όταν έχασε την ζωή του στο αεροπορικό δυστύχημα άφησε τον Madman στο χείλος της μουσικής καταστροφής. Πολλά χρόνια αργότερα, μέσω του βομβαρδισμού πληροφοριών του διαδικτύου, έγινε γνωστό ότι η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική.

Αρχικά, ο Ozzy, όντας σε διαρκή κατάσταση μέθης και απώλειας συνείδησης λόγω χρήσης ναρκωτικών, ήταν εξαιρετικά δύσκολο να επιλέξει μουσικούς για να συνεχίσει την μουσική του διαδρομή μετά την απόλυσή του από τους Black Sabbath. Μαρτυρίες τον θέλουν να είχε περιέλθει σε λυπηρή κατάσταση, αδυνατώντας να πράξει οτιδήποτε ουσιώδες στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Ώσπου η δισκογραφική του εταιρία, εκτιμώντας ότι αποτελούσε ακόμη πηγή κέρδους για τα ταμεία της, αποφάσισε να τοποθετήσει τον Ozzy στα φωνητικά μιας υπερ-μπάντας με τους Bob Daisley στο μπάσο, Lee Kerslake στα τύμπανα, Don Airey στα πλήκτρα και τον νεαρό αλλά πολλά υποσχόμενο Randy Rhoads στην κιθάρα.

Ο τελευταίος, ίσως, αποτέλεσε πράγματι την μοναδική επιλογή του Ozzy. Το υπόλοιπο σχήμα ήταν μια all star ομάδα του σκληρού ήχου την οποία είχε συγκροτήσει η μουσική βιομηχανία. Όταν το σχήμα ξεκίνησε να κάνει πρόβες η συμφωνία ήταν ότι θα ονομαζόταν Blizzard Of Ozz και θα αποτελούσε ένα κανονικά συγκρότημα. Όχι μια προσωπική μπάντα του Madman. Είναι άγνωστο μέχρι σήμερα τι άλλαξε τα πλάνα των ανθρώπων της μουσικής βιομηχανίας. Εκείνο που γνωρίζουμε πλέον είναι ότι όταν οι υπόλοιποι μουσικοί είδαν το album τους να κυκλοφορεί με το ονοματεπώνυμο Ozzy Osbourne σε μεγάλα γράμματα και το λογότυπο Blizzard Of Ozz σαν τίτλο δίσκου, έπεσαν από τα σύννεφα και άρχισαν να διαμαρτύρονται.

Οι εντάσεις κορυφώθηκαν όταν λίγο πριν την κυκλοφορία του επόμενου album πιστώθηκαν στον Ozzy καταπληκτικά τραγούδια που είχαν γράψει ο Rhoads και ο Daisley. Η αντιδικία με την εταιρία έφτασε μέχρι τα δικαστήρια, αν και όποιος έχει στοιχειώδη γνώση της μουσικής μπορεί να αντιληφθεί ότι είναι πολύ πιθανότερο να έγραψαν εκπληκτικά τραγούδια με απαιτητικές ενορχηστρώσεις μουσικοί με σπουδαίες ικανότητες και κλασική παιδεία, όπως ο Daisley ή ο Rhoads και όχι sui generis άνθρωποι με δυνατά μουσικά icons και μικρότερη τεχνική κατάρτιση, όπως ο Ozzy.   

Η μπάντα άρχισε να διαλύεται με τους Daisley, Kerslake και Airey να αποχωρούν. Το κενό τους αναπληρώθηκε με καλούς μουσικούς, όπως οι Rudy Sarzo και Tommy Aldridge. Ωστόσο, ο «καλύτερος φίλος» Rhoads ήταν έτοιμος να αποχωρήσει κι εκείνος, μη ανεχόμενος την αδικία. Τον συγκράτησαν τελευταία στιγμή οι ίδιοι οι Daisley, Kerslake και Airey, λέγοντάς του ότι ήταν πολύ νέος για να φερθεί με τόση ανεξαρτησία και πώς θα έθετε σε κίνδυνο την καριέρα του. Έτσι, ο Rhoads συνέχισε στο συγκρότημα του Ozzy χωρίς όμως να είναι ευχαριστημένος. Ο Rhoads έψαχνε αφορμή να αποχωρήσει από την στιγμή που η Sharon έγινε μάνατζερ του συγκροτήματος και τους έδειξε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι όλοι θα δούλευαν σαν session μουσικοί και δεν θα γίνονταν ποτέ ισότιμα μέλη με τον Ozzy ενός κανονικού συγκροτήματος.

Σύντομα η δυσαρέσκεια άρχισε να απλώνεται και στα νέα μέλη. Αφορμή υπήρξε το παρακάτω συμβάν. Ένα συμβόλαιο υποχρέωνε είτε τον Ozzy είτε τους Black Sabbath να κυκλοφορήσουν έναν ζωντανό δίσκο με τραγούδια της δεκαετίας του ’70. Η κυκλοφορία του δίσκου σήμαινε και μερικές χιλιάδες δολάρια κέρδη στους τραπεζικούς λογαριασμούς των μουσικών. Οι Sabbath θεωρούσαν ότι δικαιούνταν την κυκλοφορία που θα περιελάμβανε δικά τους τραγούδια. Ο Ozzy ήθελε κι εκείνος τον δίσκο αλλά έπρεπε να πείσει τους μουσικούς του να παίξουν κομμάτια των Sabbath. Οι τρεις μουσικοί του Ozzy αρχικά αντέδρασαν, θεωρώντας υποτιμητικό το να κάνουν κάτι τέτοιο. Ο Rhoads ήταν ιδιαιτέρως εκνευρισμένος με το όλο θέμα. Η σκέψη της αποχώρησης από το σχήμα του Ozzy έγινε πιο έντονη από ποτέ. Ωστόσο, μετά από τσακωμούς και αντεγκλήσεις, η γνώμη του Ozzy επικράτησε. Όμως η μοίρα είχε άλλα σχέδια. Πριν ηχογραφηθεί ο δίσκος ήρθε ο τραγικός θάνατος του Rhoads στο αεροπορικό δυστύχημα. Με τον Brad Gillis στη θέση του και με ταχύτατους ρυθμούς το σχήμα του Ozzy πρόλαβε τελικά να κυκλοφορήσει το διεκπεραιωτικά μέτριο Speak Of The Devil.

Έκτοτε απλώθηκε στα μουσικά ΜΜΕ μια αφήγηση που ήθελε τον Ozzy με τον Rhoads να είναι αχώριστοι φίλοι και αρμονικά συνεργαζόμενοι συνεργάτες. Η αφήγηση αυτή σφραγίστηκε με την κυκλοφορία του album Tribute το 1987. Η επικοινωνιακή στρατηγική της Sharon κατάφερε να κάνει τις ανά τον κόσμο στρατιές των metalheads να πιστέψουμε την αφήγηση του «αχώριστου φίλου», να συγκινηθούμε για την τραγική ατυχία που υποτίθεται ότι χτύπησε το συγκρότημα του Ozzy και να αναγνωρίσουμε τις υποτιθέμενες ψυχικές αντοχές του Madman που τάχα είχε καταφέρει να ξεπεράσει ένα βαθύτατο πλήγμα και να επιστρέψει στην δισκογραφία θριαμβευτής.

Η πραγματικότητα, βέβαια, ήταν πολύ διαφορετική. Ο Rhoads μάλλον θα αποχωρούσε γρήγορα από το σχήμα του Ozzy. Η φιλία τους είχε κλονιστεί ανεπανόρθωτα και η Sharon, ως μάνατζερ, έκανε στην ουσία ό,τι ήθελε τους μουσικούς του συγκροτήματος όσο ο Ozzy εξαφανιζόταν για εβδομάδες σε μπαρ και στέκια της νύχτας όντας σε κραιπάλη μέθης.

Ήρωας της εργατικής τάξης…να ‘χαμε να λέγαμε

Διάβαζα δημοσιεύματα αριστερών εφημερίδων μετά τον θάνατο του Madman. Ήταν γεμάτα αναφορές στην ταξική προέλευσή του και ερμηνείες που τον ήθελαν εκφραστή μιας επαναστατικής αντίληψης του εργατικού κινήματος. Ασφαλώς, πρόκειται για ερμηνείες που αγγίζουν τα όρια του κωμικού.

Ο Ozzy πράγματι μιλούσε συνεχώς για τις ταξικές καταβολές του, για την εργατική του οικογένεια και για τα νεανικά του χρόνια στο Aston του Μπέρμιγχαμ. Ωστόσο, ποτέ δεν συνέδεσε την ταξική του προέλευση με μια ανατρεπτική προοπτική στην αιχμή της οποίας θα βρισκόταν η εργατική τάξη. Η πολιτική του προσέγγιση ήταν αυτή ενός γεννημένου φτωχού που, λόγω της αγάπης των ακροατών του, κατάφερε να γίνει πλούσιος. Επιπλέον, έδινε πάντοτε στην ταξική του προέλευση μια τοπικοεθνική απόχρωση μέσω της άρρηκτης ρητορικής σύνδεσης του φτωχού εργατικού Μπέρμιγχαμ με την αγγλική κουλτούρα, με τα αγγλικά τοπία και με τις βρετανικές παραδόσεις. Δεν πρόκρινε την εργατική τάξη ως διεθνές επαναστατικό υποκείμενο και, μάλλον, η προσέγγισή του ήταν εγγύτερη σε αυτή του Νίκου Ξανθόπουλου ή του Τόλη Βοσκόπουλου (φτωχό παιδί που τα κατάφερε στην ζωή χωρίς να απολέσει τα ταξικά του γνωρίσματα), με την διαφορά ότι στην περίπτωση του Ozzy ήταν δοσμένη σε αγγλοσαξονικά ηγεμονική εκδοχή.

Στην πολιτική πράξη ο επιτυχημένος επαγγελματικά Ozzy μπορεί να στράφηκε εναντίον του Τόνι Μπλερ για την φιλελεύθερη και ιμπεριαλιστική του πολιτική αλλά δεν παρέλειψε να χαριεντιστεί με τον Τζωρτζ Μπους τζούνιορ σε τελετή βράβευσής του. Σε γνωστή διαμάχη του με τον Μπρους Ντίκινσον, ανάμεσα στα άλλα (δικαιολογημένα εκείνα) που καταλόγισε στον τραγουδιστή των Iron Maiden ήταν και το ότι ο Ντίκινσον είχε εκφραστεί απαξιωτικά για τον αμερικανικό στρατό. Ενώ, ασφαλώς, ακολούθησε άβουλα τις επικοινωνιακές μεθοδεύεις τις Sharon υπέρ της Ουκρανίας στον ρωσοουκρανικό πόλεμο και δεν έβγαλε άχνα για την σφαγή των Παλαιστινίων της Γάζας από το κράτος των Εβραίων.    

 Τρολάρισμα στους σατανιστές και τους αποκρυφιστές

Είναι συνηθισμένο φαινόμενο αφελείς ή υποκινούμενοι από συστημικές λογικές παραθρησκευτικοί κύκλοι χριστιανικών Εκκλησιών να καταγγέλλουν ως σατανιστικές ή παγανιστικές εκφράσεις τέχνης που απλώς έχουν ρομαντικά περιεχόμενα. Ο Ozzy έγινε στόχος τέτοιων κύκλων για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά την δεκαετία του ’80. Η επίθεση που δέχτηκε από παραθρησκευτικές ομάδες  (στις οποίες απάντησε με το τραγούδι Miracle Man) ώθησε, από την άλλη, οργανωμένες νόμιμα στις ΗΠΑ σατανιστικές θρησκευτικές ομάδες να τον προσεγγίσουν. «Εκκλησίες» σατανιστών κάλεσαν τον Madman να τραγουδήσει σε εκδηλώσεις τους. Η απάντηση του πρίγκιπα ήταν αρνητική.

Λίγο πριν μια συναυλία ομάδα σατανιστών έμαθε σε ποιο ξενοδοχείο είχε καταλύσει ο Ozzy με το συγκρότημά του. Η ομάδα των σατανιστών οργάνωσε μια τελετή στην είσοδό του ξενοδοχείου, ανάβοντας κεριά και απαγγέλλοντας ψαλμούς. Ο Ozzy ενημερώθηκε από την ρεσεψιόν και κατέβηκε να δει τι συνέβαινε. Όταν είδε τους σατανιστές να τον καλούν να τραγουδήσει άρχισε να σβήνει τα κεριά τους και τραγούδησε σαρκαστικά το «Happy Birthday to You».

Όπως δήλωσε κάποια χρόνια αργότερα ο Ozzy ήταν αγγλικανός. Ως νεαρός δεν του άρεσε να πηγαίνει στην εκκλησία αλλά μετά τα σαράντα του εκκλησιαζόταν. Ωστόσο, δεν χρειαζόταν αυτή η δήλωση για να φανεί αν ο Madman ήταν ή όχι χριστιανός. Αρκούν μερικά videos από συναυλίες του κατά την επίμαχη δεκαετία του ’80. Τον δείχνουν να κάνει τον σταυρό του πριν την αρχή των συναυλιών. Αρκούν και τα live album του. Τον ακούμε να απευθύνει χαιρετισμούς στους ακροατές αναφερόμενος συνεχώς στον Θεό.

Τελική αποτίμηση

Εφόσον ο Ozzy ήταν ένας μουσικός που ο μύθος του συγκροτήθηκε από σχεδιασμούς ορισμένων εκ των πλέον αποκρουστικών παραγόντων της καπιταλιστικής μουσικής βιομηχανίας, εμάς γιατί μας άρεσε; Εύλογα αυτό το ερώτημα αιωρείται στον νου μας. Η απάντηση είναι σαφής. Ναι, ο Madman στηρίχθηκε από το 1979 κι έπειτα, σε κάθε του βήμα, από τους καρχαρίες της πανίσχυρης, εκείνα τα χρόνια, μουσικής βιομηχανίας. Ναι, η πολιτική και κοινωνική του στάση ήταν συμβατή με τους εχθρικούς για την ανθρωπότητα σχεδιασμούς του διεθνούς εβραϊκού κεφαλαίου. Ωστόσο, υπάρχει και το καθαρά μουσικό-αισθητικό πεδίο της ζωής του. Σε αυτό ο Ozzy είχε αρχετυπικά δυνατές στιγμές. Ας τις εξετάσουμε.

-Καταρχάς, ο άνθρωπος είχε φωνή καμπάνα. Χωρίς αξιόλογες σπουδές σε ωδείο, χωρίς τεχνικές γνώσεις και με έναν αχαλίνωτα ανορθολογικό rock ’n’ roll τρόπο ζωής, που μέχρι το 1989 επιβάρυνε τις αντοχές της φωνής του, κατάφερνε να τραγουδά και να ακούγεται με μεγαλειώδη ένταση σε στάδια και συναυλιακούς χώρους δεκάδων χιλιάδων θεατών. Ακόμη και κάνοντας φάλτσα, λόγω των καταστροφικών για τον λαιμό ουρλιαχτών του επί σκηνής, η ένταση της φωνής του δεν τον πρόδωσε ποτέ. Είχε φωνάρα με μια πολύ ιδιαίτερη χροιά που τον έκανε να ακούγεται μοναδικός.

-Μπορεί στην ουσία να μην ήταν αμιγώς heavy metal σχήμα οι Black Sabbath της δεκαετίας του ’70. Όμως, όπως προαναφέρθηκε, ήταν το συγκρότημα που έγραψε τα πρώτα αμιγώς heavy metal τραγούδια. Το συγκρότημα που ανακάλυψε το μαγικό βασίλειο της μουσικής μας. Κι ο Ozzy υπήρξε η φωνή τους.

-Πέρα από την μουσική το πεδίο που φέρνει τον Ozzy κοντά σε εμάς ήταν εκείνο της αισθητικής. Από τα albums των Sabbath με την γοτθική ηχητική και αισθητική (εξώφυλλα, στίχοι, θεματικές που αφορούσαν ακόμη και τον αποκρυφισμό, γραμματοσειρές που παρέπεμπαν μέχρι και στα SS) ταυτότητα, ως τις πρώτες τέσσερις προσωπικές του κυκλοφορίες, στις οποίες τα στοιχεία της λογοτεχνίας του ρομαντικού φανταστικού και του κινηματογραφικού τρόμου αποτέλεσαν την προμετωπίδα, ο Madman εξέφρασε αισθητικά νεορομαντικά σχήματα με πολλή επιτυχία και δυναμική.

-Πέρα από την φωνή και την αισθητική, υπήρχε ο άνθρωπος Ozzy. Μπορεί να ήταν διονυσιακά αχαλίνωτος, μεθυσμένος και επικίνδυνος για κάθε τι που τύχαινε να κινηθεί πλησίον του (περιστέρια, νυχτερίδες, γάτες, άνθρωποι). Ταυτόχρονα, όμως, ήταν αυθεντικά rock ‘n’ roll. Είχε το χάρισμα της μεγαλοφυούς αφέλειας. Δεν χρειαζόταν να κάνει πολλά πέρα από το να είναι ο εαυτός του προκειμένου να στηρίξει το icon που του φιλοτέχνησε η μουσική βιομηχανία. Είχε μόλις αποκεφαλίσει μια νυχτερίδα, είχε πυροβολήσει τις γάτες και είχε κάψει το κοτέτσι της πρώην γυναίκας του και την επόμενη ώρα παραχωρούσε συνέντευξη σε τηλεοπτικό δίκτυο που παραδεχόταν με κάθε ειλικρίνεια τι είχε κάνει. Και τον έβλεπες χωρίς να θες να τον δείρεις, αντιθέτως κέρδιζε την συμπάθεια. Χαμογελούσε και καταλάβαινες ότι είχες απέναντί σου ένα πεντάχρονο παιδί σε σώμα άντρα. Είχε το χάρισμα της αέναης παιδικότητας. Από εκεί ξεκινούσε ο μύθος του κι εκεί εδραζόταν η αποδοχή του από τους θεατές. Είναι τα χάρισμα που διαθέτουμε όλοι οι ρομαντικοί. Ή γεννιέσαι με αυτό ή όχι. Ο Ozzy το είχε.