- Διακήρυξη Φοιτητικής Λέσχης Φανταστικής Λογοτεχνίας -


Η Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. αποτελεί την ελληνική φοιτητική λέσχη της φανταστικής λογοτεχνίας, η οποία ιδρύθηκε από φοιτητές και δέχεται μέλη από όλα τα Πανεπιστήμια και τα μεταπτυχιακά πανεπιστημιακά σπουδαστικά προγράμματα της χώρας. Ασφαλώς μπορεί όποιος θέλει να γίνει μέλος της λέσχης μας ακόμη και αν δεν είναι φοιτητής

Η λέσχη καταπιάνεται με τη φανταστική λογοτεχνία, καθώς επίσης και με καλλιτεχνικές εκφράσεις κι επιπλέον πνευματικές δραστηριότητες που συνδέονται με τη φανταστική λογοτεχνία, όπως η ζωγραφική, η μουσική, ο κινηματογράφος, τα παιχνίδια ρόλων, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και οτιδήποτε άλλο. Η λέσχη διαπραγματεύεται φιλοσοφικά, κοινωνικά, πολιτικά και καλλιτεχνικά θέματα των ιστορικών εποχών, κατά τις οποίες δημιουργήθηκαν τα έργα της φανταστικής λογοτεχνίας.

Η φοιτητική λέσχη της φανταστικής λογοτεχνίας έχει ως σκοπό την προαγωγή του πολιτισμού μέσω της μεγαλύτερης δυνατής διάδοσης της φανταστικής λογοτεχνίας στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, της θεωρητικής της θεμελίωσης και της ανάλυσης των θεμάτων της σε ακαδημαϊκό επίπεδο.

Η λέσχη θεωρεί ότι η φανταστική λογοτεχνία αποτελεί ένα πεδίο, το οποίο περιλαμβάνει λογοτεχνικά έργα σε ένα ιστορικά ενιαίο και οργανικό σύνολο από την εποχή της αρχαιότητας μέχρι και σήμερα.

Η λέσχη θεωρεί ότι οι σημαντικότερες περίοδοι στην ιστορία της φανταστικής λογοτεχνίας είναι τέσσερις:

1) Η αρχαία (που ξεκινά από τα ορφικά και τα ομηρικά χρόνια και ολοκληρώνεται το 50 μ.Χ, περίπου).

2) Η μεσαιωνική (που εκτείνεται από τον 11ο ως το 14ο αιώνα μ.Χ).

3) Η ρομαντική (που καλύπτει το χρονικό διάστημα από τα μέσα του 18ου έως και τα μέσα του 19ου αιώνα μ.Χ).

4) Η νεότερη (που ξεκινά από τα 1875 μ.Χ περίπου, και συνεχίζεται μέχρι σήμερα).

Στα ενδιάμεσα χρονικά διαστήματα δημιουργήθηκαν έργα φανταστικής λογοτεχνίας, αλλά δεν το έκαναν με συχνό ρυθμό ούτε και παρουσιάστηκαν μέσα σε λογοτεχνικά και ιστορικά πλαίσια με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως συνέβη στις τέσσερις περιόδους που προαναφέραμε. Συνεπώς, το πεδίο της φανταστικής λογοτεχνίας είναι ιστορικά συνεχές, χωρίς αυτό να αναιρεί το γεγονός ότι εντός των πλαισίων του υπάρχουν περίοδοι που ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη σημασία τους.

Η λέσχη θεωρεί ότι στο πεδίο της φανταστικής λογοτεχνίας εντάσσονται λογοτεχνικά έργα που ανήκουν σε ποικίλα είδη, όπως το ηρωικό έπος, το θρησκευτικό έπος, το τραγικό δράμα, το σατυρικό δράμα, οι θεολογικές αφηγήσεις, το ιπποτικό μεσαιωνικό μυθιστόρημα, οι ταξιδιωτικές διηγήσεις, η ρομαντική ποίηση, το μυθιστόρημα τρόμου, το ιστορικό μυθιστόρημα, το επικό μυθιστόρημα (sword ’n’ sorcery), το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, τα παραμύθια, ο ρομαντικός μαγικός ρεαλισμός και οι εικονογραφημένες αφηγήσεις (comics και graphic novels). Χαρακτηριστικά από τα διαφορετικά είδη της φανταστικής λογοτεχνίας μπορούν κάλλιστα να ανιχνευθούν σε ένα έργο.

Η λέσχη αντιλαμβάνεται ως αυτονόητο το γεγονός ότι πολλά έργα της φανταστικής λογοτεχνίας έχουν αξία ιστορικών αφηγήσεων και θρησκευτικών κειμένων.

Τα κριτήρια που, σύμφωνα με τη λέσχη, αναδεικνύουν την ενότητα του φανταστικού λογοτεχνικού πεδίου είναι τρία:

Α) Η μυθολογία με τις μεταφυσικές της εικόνες. Με τον όρο μυθολογία γίνεται νοητό ένα πλαίσιο το οποίο περιλαμβάνει λογοτεχνικές δημιουργίες που αντλούν τη θεματολογία τους από την πρώιμη ιστορία, από τις θρησκευτικές αφηγήσεις, από την ονειρική, δραματική και ηρωική πρόσληψη του αντικειμενικού κόσμου, από τη φαντασίωση μιας μυθολογικής και υπερεξελιγμένης τεχνολογικά μετα-ιστορίας, καθώς επίσης και από τους λαϊκούς θρύλους. Η μυθολογία με τις μεταφυσικές της εικόνες δημιουργεί το υπόστρωμα στο οποίο γονιμοποιείται το λογοτεχνικό περιβάλλον, εντός του οποίου αποκτούν υπόσταση τα έργα της φανταστικής λογοτεχνίας. Η μυθολογία τροφοδοτεί από την ανεξάντλητη πηγή της τα έργα της φανταστικής λογοτεχνίας με εικόνες και ιδέες.

Εύλογα, ωστόσο, θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς, τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε στις λογοτεχνικές δημιουργίες και ποιες είναι αυτές. Η λέσχη απαντά ότι λογοτεχνικές δημιουργίες θεωρεί όσα κείμενα δημιουργήθηκαν με κύριο σκοπό την τέρψη των αναγνωστών και στόχευσαν πρωτίστως στην αφύπνιση του συναισθηματικού και του ηθικού τους κόσμου. Οι λογοτεχνικές αυτές δημιουργίες μπορούν κάλλιστα να έχουν αξία ιστορικών ή θρησκευτικών αφηγήσεων. Αντίθετα, δεν θεωρούνται ως λογοτεχνικές δημιουργίες οι εξιστορήσεις ιστορικών γεγονότων και οι λαογραφικές εργασίες. Τα έργα, δηλαδή, που ασχέτως του αν καταπιάνονται και με μυθολογικά ζητήματα, έχουν δημιουργηθεί στηριζόμενα στον άξονα της αντικειμενικότητας, προκειμένου να ενημερώσουν και όχι να τέρψουν το αναγνωστικό κοινό.

Β) Η χρήση της ενεργητικής φαντασίας από τους δημιουργούς. Ο δημιουργός δεν περιορίζεται στην απλή αναπαραγωγή των μυθολογικών λογοτεχνικών σχημάτων που προϋπάρχουν μέσω μιας μίμησης, αλλά διεισδύοντας στο πεδίο των μύθων, δίνει ζωή και κάθε φορά νέα πνοή στους χαρακτήρες και τα σχήματα της μυθολογίας για να τα μετατρέψει σε πρωταγωνιστές των λογοτεχνικών έργων που δημιουργούνται συνεχώς.

Για να γίνει κατανοητό αυτό που υποστηρίζουμε θα δώσουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το αρχέτυπο του «κακού» που διαθέτει γιγαντιαίο μέγεθος είναι διαχρονικό στα έργα της φανταστικής λογοτεχνίας. Όμως οι γίγαντες της «Αργοναυτικής εκστρατείας» του Ορφέα είναι διαφορετικοί από τους Κύκλωπες του Ομήρου, από τους γίγαντες του Ζαν Αράς και του Κουντρέτ που έγραψαν την «Ιστορία της Μελουζίνας», από την γιγάντια πανοπλία που καταπλακώνει τον πρίγκιπα στο «Κάστρο του Οτράντο» του Ορατίου Ουόλπολ και από τους γίγαντες του Τόλκιν και του Μούρκοκ.

Είναι σαφές ότι λογοτέχνες του φανταστικού δεν μιμήθηκαν τους προγενέστερούς τους για να αντιγράψουν ένα αρχέτυπο. Αντίθετα, διείσδυσαν στο πεδίο των μύθων και των αρχετύπων για να τους δώσουν νέα ζωή και διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Γ) Η, λιγότερο ή περισσότερο, καθαρή μορφική παρουσίαση των προβαλλόμενων λογοτεχνικών δημιουργιών. Το δημιούργημα που προωθείται προς τους δέκτες, η εικόνα δηλαδή του κειμένου που παρουσιάζεται προς ανάγνωση, μπορεί να είναι άλλοτε διαυγής, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στα περισσότερα λογοτεχνικά έργα από τον Όμηρο και τον Ζαν Αράς μέχρι τον Χόφμαν και τον Τόλκιν και άλλοτε σκοτεινή, όπως συμβαίνει λόγου χάρη σε έργα του Κόλλεριτζ και του Χέλντερλιν, πάντοτε όμως παραμένει σε ένα μεγάλο βαθμό συγκεκριμένη. Η λέσχη θεωρεί πως είναι διαφορετικό πράγμα το να δημιουργεί ο λογοτέχνης ένα υποβλητικό και σκοτεινό έργο επειδή η συμβατική γλώσσα με τις λέξεις και τις φράσεις της δεν μπορεί να εκφράσει την εσωτερική κοσμογονία που συντελείται στον πυρήνα του λογοτεχνικού του Εγώ, από την εσκεμμένη αοριστία των φράσεων και των μορφών που επιτυγχάνουν μέσα από διάφορα τεχνάσματα ελλειπτικού λόγου οι λογοτέχνες του Μοντερνισμού και της Πρωτοπορίας.

Η λέσχη θεωρεί ότι η φανταστική λογοτεχνία δεν έχει καμία ουσιαστική σχέση με τον αισθητικό Μοντερνισμό. Η λέσχη θεωρεί ότι η φανταστική λογοτεχνία δεν έχει καμιά ουσιαστική σχέση με τα κινήματα της Πρωτοπορίας (Avant Garde) και κυρίως με τον υπερρεαλισμό. Μεμονωμένα έργα του αισθητικού Μοντερνισμού και της Πρωτοπορίας, που τυχών εκπληρώνουν τις προϋποθέσεις των τριών κριτηρίων, θεωρούνται ως ανήκοντα στο πεδίο της φανταστικής λογοτεχνίας. Εφόσον, όμως, σε συνολικό επίπεδο τα πεδία της φανταστικής λογοτεχνίας και του Μοντερνισμού γίνονται αντιληπτά ως διαφορετικά, οι δραστηριότητες της φοιτητικής λέσχης φανταστικής λογοτεχνίας δεν αφορούν σε τίποτε τα κινήματα της Πρωτοπορίας και το Μοντερνισμό γενικότερα.

Η λέσχη καλεί όλους τους αναγνώστες της φανταστικής λογοτεχνίας, είτε είναι μέλη της είτε όχι, να στηρίξουν την προσπάθεια προβολής, διάδοσης και υποστήριξης του αγαπημένου τους λογοτεχνικού είδους από κάθε είδους απόπειρα υποβάθμισης της αξίας του. Η φοιτητική λέσχη φανταστικής λογοτεχνίας δηλώνει δημοσίως ότι θα πρωτοστατήσει στην προσπάθεια αυτή.